De kantorenmarkt na Corona

In januari 2020 raakte de wereld in de ban van het toen nog zo onbekende coronavirus. De eerste Nederlandse besmetting in februari werd het startsein voor een periode van diverse intelligente lockdowns, testen voor toegang en het begin van het thuiswerken.

Voor de Nederlandse kantorenmarkt kwam het coronavirus als een schok. Waar in 2019 diverse records werden verbroken, zo rustig waren de eerste twee kwartalen van 2020. Transacties werden op pauze gezet of zelfs helemaal afgebroken. De onzekerheid zorgde ervoor dat veel bedrijven hun huisvestingsbeleid op de lange baan schoven.

Daarbij maakte het thuiswerken haar razendsnelle opkomst. Door de geldende overheidsmaatregelen werden bedrijven genoodzaakt om thuis te gaan werken. Critici van de kantorenmarkt verklaarde de start van de ondergang van het kantoor. Personeel dat proefde aan de vrijheden van het thuiswerken zou na het einde van de lockdown nooit meer naar kantoor komen. In sommige sectoren is dit degelijk bewezen. Grote kantorenparken stonden leeg en veel gebruikers met een flexibel huurcontract beëindigde hun huurovereenkomst. Was het begin van het einde dan echt begonnen?

Dat hier geen sprake van was werd in de opvolgende maanden bewezen. Dat thuiswerken haar voordelen heeft wordt bijna unaniem ondersteund. Men was productiever, had meer vrijheid en ook het ontbreken van reistijd werd door veel mensen als positief omschreven. Maar na meerdere maanden thuiswerken kwam de schaduwzijde verder naar voren. Men begon het kantoor te missen. Het ontbreken van persoonlijk contact werd door kantoorgebruikers als groot gemis omschreven. Daarbij ontdekte ouders (van vooral jonge kinderen) dat het thuiswerken met kinderen niet altijd bijdraagt aan concentratie en productiviteit. Alles samen zorgt dit er voor dat het kantoor toch een onmisbaar puzzelstuk is van ons dagelijkse leven.

Wel gaat de manier van het kantoorgebruik drastisch veranderen. Waar men vroeger vijf dagen per week naar kantoor ging, zal dat nu teruggaan naar twee of drie dagen per week. Het kantoor wordt daarmee een plek voor ontmoeting, inspiratie en kennisuitwisseling.

Hoe ziet het kantoor van post-corona er dan uit? Omdat er minder mensen tegelijk aanwezig zijn heeft de gebruiker een lagere ruimtebehoefte. Wel moet deze kantoorruimte de concurrentie aangaan met thuis. Een zichtbare trend is het aanleggen van bijzonder aantrekkelijke kantoren waardoor werknemers geprikkeld worden om naar de zaak te gaan. Denk hierbij aan lounges, ontspanningsmogelijkheden of zelfs volledige sportfaciliteiten. Deze trend is verder nog aangejaagd door de aanwezige ‘war on talent’ waarbij salaris niet meer de primaire keuzebron vormt bij sollicitanten. Een attractief kantoor moet eraan bijdragen om talent binnen te halen.

De transitie naar kantoren met een hogere belevingsfactor zal voor een tweedeling gaan zorgen op de Nederlandse kantorenmarkt. Gebouwen met een hoogwaardig opleveringsniveau, op een attractieve locatie en beschikkend over de nodige faciliteiten zullen een hogere aantrekkingskracht hebben dan kantoren zonder deze aspecten. Voor gebouweigenaren ligt daar de taak om hun gebouwen klaar te maken voor het nieuwe werken waarbij productiviteit hand in hand gaat met attractiviteit.

Voor de kantorenmarkt kunnen wij concluderen dat corona de markt niet heeft verzwakt maar de gebruiker juist kritischer en bewuster gemaakt, een trend die perfect aansluit op de maatschappij van vandaag.