Je bod op een woning is geaccepteerd, toch gaat iemand anders ermee vandoor. Kan dit zomaar?

Ja, dit kan. En het gebeurt helaas best regelmatig. Veel woningzoekers weten niet dat een mondelinge toezegging of een bevestiging per e-mail nog geen bindende overeenkomst is. In de Nederlandse wet staat het zogenaamde schriftelijkheidsvereiste: pas als het koopcontract door zowel koper als verkoper is ondertekend, is de aankoop definitief. In het traject tussen mondelinge en schriftelijke overeenkomst kan een verkoper ervoor kiezen om niet verder te gaan met de beoogde koper, en de procedure af te breken.

Het morele aspect
Juridisch mag het, maar moreel gezien voelt dit echt niet goed. Verkopend makelaars zijn er niet op uit om hogere biedingen uit te lokken na een mondelinge overeenkomst. Maar soms gebeurt het toch: een andere bieder hoort dat hij de woning niet krijgt en doet alsnog een hoger bod.

Zoiets voelt niet fijn. De meeste makelaars zullen hier dan ook niet actief op ingaan, maar ze zijn wél verplicht om elk bod door te geven aan de verkoper. Die bepaalt uiteindelijk zelf of hij op het nieuwe bod ingaat. De meeste verkopers blijven gelukkig gewoon bij hun eerste keuze, maar soms zwicht een verkoper toch voor een hogere opbrengst. Dit leidt tot grote teleurstelling bij de eerste koper.

Waarom is dit zo geregeld?
De regel bestaat om kopers te beschermen. In een krappe woningmarkt moet je soms razendsnel beslissen. Daarom heeft de wetgever in 2003 een bedenktijd van drie dagen ingevoerd. Dit betekent dat een koper na ondertekening van de koopakte nog drie dagen mag terugkomen op zijn beslissing. Zo wordt voorkomen dat mensen in paniek een huis kopen zonder goed na te denken.

Maar deze bedenktijd geldt alleen voor de koper, niet voor de verkoper. Dat voelde oneerlijk: een koper kon zich nog bedenken, terwijl de verkoper direct vastzat. Daarom werd bepaald dat de verkoper pas gebonden is als er een handtekening op papier staat.

Het belang van een goed verkoopproces
Om te voorkomen dat er na een mondelinge deal ineens een hoger bod binnenkomt, is een duidelijk verkoopproces belangrijk. Makelaars proberen ervoor te zorgen dat alle kandidaten een kans krijgen om een bod te doen. In de meeste gevallen hanteert de makelaar zelfs een inschrijvingstermijn met een deadline. In deze termijn mogen alle geïnteresseerden een uiterste bod uitbrengen. Zo wordt veelal voorkomen dat een huis als ‘verkocht’ voelt, terwijl er nog bezichtigingen zijn of andere geïnteresseerden nog willen bieden. Hoe duidelijker het proces, hoe kleiner de kans op teleurstelling.

Wat betekent dit voor jou als koper?
Als koper is het belangrijk om te begrijpen dat je pas zekerheid hebt als de handtekeningen zijn gezet. Tot die tijd kan de verkoper nog kiezen voor een andere koper. Dit gebeurt vooral in markten waar veel vraag is en woningen snel worden verkocht.

Wil je teleurstellingen voorkomen? Zorg er dan voor dat:
- Je na een akkoord zo snel mogelijk het contract ondertekent.
- Je niet te vroeg juicht bij een mondelinge toezegging.
- Je weet dat een felicitatie van de makelaar nog niets betekent zonder handtekening.

Terug naar een bindende mondelinge overeenkomst?
Vroeger was heus niet alles beter, maar als makelaars verlangen wij soms terug naar de tijd waarin een mondelinge overeenkomst bindend was. Het voelt veel eerlijker en zorgt voor veel minder onrust in een woningmarkt waar al spanningen genoeg zijn.