Welgelegen in hartje Zeist

Sommige woningen komen zelden te koop. Neem de neoclassicistische villa Bene Sita (Latijn voor ‘wel gelegen’) aan de Montaubanstraat 20 in Zeist. Sinds 1930 is deze bewoond door telgen uit het bekende Zeister geslacht Van Riessen, als laatste door Heintje Velema-van Riessen. De geschiedenis van deze markante woning gaat echter verder terug.

Bene Sita is in 1888 gebouwd in eenvoudige neoclassicistische stijl en heeft een rijk historisch verleden. Het is tot begin dit jaar bewoond door nazaten van de familie Van Riessen. Het is niet helemaal zeker of de opdracht tot bouw is gegeven door Hendrik Willem van Riessen senior, maar hij werd bij de oplevering wél eigenaar. Van Riessen verhuurde het pand, onder meer aan kinderpension ‘Zomervreugd’.

In 1930 gaat zijn zoon Hendrik Willem van Riessen junior met zijn gezin er wonen. Deze ‘junior’ was een markante persoonlijkheid en stond bekend als vooruitstrevend ondernemer en projectontwikkelaar. Hij noemde zichzelf overigens liever koopman. Kersbergen in Zeist is mede in zijn opdracht gebouwd. Van Riessen was een gelovig, sociaal bewogen mens en hield niet van poespas. Een consequente huisvader, maar ook een geëmancipeerd denker. Hij fungeerde niet zelden als ‘banker in last resort’. Mensen die nergens meer konden lenen, konden vaak bij Van Riessen terecht voor een lening.

Hiding place

In de Tweede Wereldoorlog was Bene Sita een onderduikadres. De familie Van Riessen bood een veilige plek aan een Joods echtpaar uit Oostenrijk. Via een ingenieuze verbinding kon men vanaf de voordeur alarm slaan en de onderduikers op zolder waarschuwen. Die verstopten zich dan in een schuilruimte onder de vloer. Deze ‘hiding place’ bestaat nog steeds. De onderduikers overleefden de oorlog. De familie Van Riessen vond het de normaalste zaak van de wereld dat zij de Joodse familie een schuilplaats gaven. Iedere vorm van onderscheiding of waardering voor hun daad vonden ze overbodig.

Gastvrijheid

Van Riessen junior overleed in 1950, zijn weduwe bleef tot haar overlijden (1965) in de villa wonen. In datzelfde jaar trok één van hun dochters met man en kinderen in het pand. Deze bewoonster, Heintje Velema-van Riessen overleed in januari 2019. Nu is de woning waar zij een leven lang heerlijk woonde te koop. Zoon Eelco Jan Velema – die er samen met broers en zussen zijn jeugd doorbracht - denkt met warme gevoelens terug aan Bene Sita. “De woning gaat voor het eerst uit de familie, ja”, vertelt hij. “Vooral mijn moeder was vervlochten met dit huis, het huis was belangrijk voor haar. Voor ons was het een kinderparadijs, een plek waar een enorme gastvrijheid heerste. In welke hoedanigheid je er ook kwam, je was welkom. Nu zal het belangrijk zijn voor andere bewoners.” Wat de woning volgens hem uniek maakt? “Zo dicht bij het centrum, maar in de grote achtertuin overheerst de rust en stilte.”